Image

Portaal

  • Titel
    • Portaal
  • Ontwerp
    • Arttenders
  • Opdrachtgever
    • Gemeente Sittard-Geleen
  • Soort project
    • Ruimtelijk ontwerp
  • Locatie
    • Gruizenstraat, Sittard-Geleen
De Gruizenstraat, een historische straat midden in het centrum van Sittard. Dit is dè doorloop langs het Tempelplein naar de markt. Maar de Gruizenstraat kan nog veel meer zijn! In opdracht van gemeente Sittard-Geleen gaat Arttenders een ontwerp maken voor een multifunctionele ontmoetingsplek. Vanzelfsprekend doen zij dit in co-creatie met de mensen die verbonden zijn aan de straat. De waarden en ideeën worden gebruikt als inspiratie voor een iconisch eindontwerp. 
Image
Image

ontwerpend onderzoek

Arttenders werkt vanuit een ontwerpend onderzoekmethode waar we vanuit een brede invalshoek steeds verder inzoomen op de programmering en ontwerp van de straat. Het proces begint met uitgebreid desktopresearch om meer te weten te komen over onder andere de geschiedenis van Sittard-Geleen. Mede omdat Sittard een rijke historie met mythes en legendes kent. Hieruit zijn diverse interessante verhalen uit voort gekomen, die mogelijk in het toekomstige ontwerp meegenomen kunnen worden. Zo stond het gebied rondom de Gruizenstraat vroeger bekend als ‘Klein Venetië’, een schilderachtig stukje stad waar de Molenbeek een vitale rol speelde en de stadsmolens voorzag van waterkracht.

Daarnaast zijn in deze fase de beleidsstukken en visies van de gemeente goed doorgenomen, zodat de verschillende focus punten vanuit de gemeente meegenomen kunnen worden in het uiteindelijke ontwerp. Ook alle technische randvoorwaarden worden onderzocht en meegenomen.

Vanuit dit onderzoek maakt Arttenders de co-creatie sessies op maat voor jongeren, bewoners, stakeholders, de gemeente en ondernemers uit Sittard. In deze sessies wordt er voor verschillende betrokkenen een passende manier gevonden om input op te halen voor deze plek en al een eerste aanzet te doen voor een ontwerp. Met de waardevolle informatie en ontwerpvoorstellen uit die sessies kan de ontwerpfase van start.

 

Image

Betrokken partijen


Voor dit project zijn verschillende partijen aangehaakt in diverse co-creatie sessies. Zo zijn er verschillende beleidsdomeinen betrokken in het proces. Ook de ondernemers rondom de Gruizenstraat en de bewoners en gebruikers van de straat zijn uitgenodigd te participeren. Vanuit de gemeente is het van belang dat de jongeren uit Sittard-Geleen mee worden genomen in het ontwerpproces. Hiervoor zijn de jongeren van de Breakfast Club aangehaakt. Dit is een club jongeren die zich bezighoudt van creatievelingen vanuit verschillende disciplines uit de omgeving. Uit het ontwerpend onderzoek bleek dat er meerwaarde was voor het aanhaken van nog meer jongeren in het proces. Daarvoor worden de studenten van de Hogeschool Zuyd (Communication and Multimedia Design) betrokken. Zij hebben al ervaring met ontwerpen voor toepassingen in de ruimte. Hiermee krijgen we goede creatieve input voor het ontwerp en leren de jongeren hoe een dergelijk proces er in de praktijk uit ziet. Hiernaast worden ook de jongerenadviesraad JONGK en middelbare scholieren aangehaakt in het proces. Zo dat vanuit verschillende perspectieven van jongeren input kan worden meegenomen in ons verdere proces. 

Image

Co-creëren met Sittard

Oriënterende GESPREKKEN

Met mensen met verschillende expertises en belangen zijn de eerste oriënterende gesprekken gevoerd. De individuele sessies werden gehouden met mensen vanuit de gemeente, stadsmanagement en de Breakfast Club. Zij gaven hun inzichten over hun ervaringen met de straat. Hieruit kwam naar voren dat het soms een onveilige plek kan zijn en dat er sprake is van overlast. Als de straat aantrekkelijker en verlicht zou zijn, zou de onprettige sfeer afnemen en draagt dit bij aan de sociale cohesie in de straat. Ook intuïtieve speelelementen voor kinderen zouden deze plek toegankelijker en gezelliger maken. Verder werd er gesproken over de historie en het karakter van Sittard, en dat dat karakter zeker gewaarborgd moet worden.

Uit de oriënterende gesprekken is ook gebleken dat wildplassen in de openbare ruimte een grote bron van overlast is voor ondernemers en omwonenden van de Gruizenstraat. Daarom heeft Arttenders een aanvullende literatuurstudie gedaan naar nudging maatregelen (het beïnvloeden van gedrag door subtiele signalen in de omgeving aan te brengen) tegen wildplassen zodat hier rekening mee gehouden kan worden in het ontwerp.

Image
Image

VAN WAARDEn NAAR PROGRAMMA SESSIE

In deze sessie zijn ondernemers, betrokkenen en verschillende domeinen vanuit de gemeente samengekomen om na te denken over de waarden die zij belangrijk vinden voor de Gruizenstraat. De individuele en collectieve waarden zijn geëvalueerd en daarna concreet gemaakt in programma.

Hierbij werd er aangegeven dat de historie en tijdloosheid van de Gruizenstraat waarden zijn die behouden moeten worden. Daarbij werd aangegeven dat deze plek toegankelijk, veilig, comfortabel en een beleving moet zijn. De straat is momenteel meer een doorgang maar ze zouden er graag een aantrekkelijke plek van maken waar mensen even kunnen verblijven. Dit zou gedaan worden door bijvoorbeeld het toevoegen van speelaanleiding en zitgelegenheid en de toegankelijkheid te verbeteren. Voor de veiligheid hadden de aanwezigen het idee de ontmoetingsplek te voorzien van sfeervolle verlichting.

BRAINSTORMSESSIE JÒNGK!

JÒNGK! is de jongerenadviesraad van gemeente Sittard-Geleen. Tijdens een bestuursvergadering heeft Arttenders een brainstormsessie georganiseerd met de centrale vraag “Wat zie je graag terug in de openbare ruimte voor jongeren in Sittard?”. Graag zagen de jongeren een combinatie van licht en kleur terug in de straat om bij te dragen aan veiligheid en levendigheid. Ook hoopten de jongeren op een iconisch, opvallend en fotogeniek herkenningsteken waar bezoekers speciaal voor naar Sittard komen.

GRAAF HUYN: DENK ALS EEN ONTWERPER

Naast de ‘Van Waarden naar Programma’ workshop en de oriënterende gesprekken, heeft Arttenders ook een workshop gegeven aan de middelbare school, het Graaf Huyn College. Op deze middelbare school hebben we een workshop aangeboden waarbij 82 leerlingen uit vier klassen van het Technasium om hun ideeën en wensen voor de Gruizenstraat werden gevraagd. Hier hebben we inzicht gekregen in de gewenste (multi)functionaliteit, welk thema als inspiratie moet dienen en wat de jongeren belangrijk vonden wat betreft de waarden van de locatie en functies. De resultaten van deze workshop zijn samengevat in een impactsheet.

Na deze workshop hebben de leerlingen individuele ontwerpen getekend om hun ideeën te illustreren. Hierbij is rekening gehouden met functionaliteit van alle leeftijden. De input van deze sessie zal worden meegenomen in het ontwerpproces.

Image
Image
Image

HOGESCHOOL ZUYD: DENK ALS EEN ONTWERPER

Nadat Arttenders al eerder in dit proces een keer een gastcollege op Hogeschool Zuyd heeft gegeven, is er ook met diens studenten een workshop georganiseerd. Hierbij kregen de achttien enthousiaste studenten de opdracht om een multifunctionele ontmoetingsplek in Sittard in te richten naar hun behoeften. Voor het ontwerpen zijn ze geïnformeerd over de context van de opdracht.

De studenten werd gevraagd aan welke functionaliteiten, identiteit en activiteiten de Gruizenstraat moet voldoen. De belangrijkste inzichten uit deze sessie waren het belang van vergroening en het toevoegen van zitgelegenheid om ontmoeting en rust te kunnen faciliteren. De belangrijkste inspiratie voor het ontwerp zijn de historie en de natuur. Qua beeldtaal wensen zij voornamelijk organische vormen, veel kleurgebruik en speelse verlichting.

waardenkader

Vanuit deze fase is het onderstaande waardenkader ontstaan. Hierin zijn de meest genoemde waarden opgenomen. Het waardenkader zal in het vervolgtraject als toetsingskader dienen. 

Concept Portaal

SCHETSONTWERP

Het ontwerp voor Portaal komt voort uit een diepgewortelde filosofie die verleden en heden verbindt, gepresenteerd in een eigentijds en uitnodigend jasje. Geïnspireerd door de rijke geschiedenis van Sittard en haar omgeving, streeft Portaal ernaar een unieke plek te creëren waar bezoekers worden ondergedompeld in een betoverende ervaring die zowel educatief als vermakelijk is. Dit project vangt de essentie van hoe heden en verleden samenkomen. Links zie je de strakke lijnen van moderne architectuur, terwijl het midden de echo's van een oude poort oproept. Rechts ontstaat Portaal: een symbiose van tijdperken, waar een eigentijdse poort de geschiedenis omarmt en een brug slaat tussen toen en nu. Dit concept verweeft verleden en heden tot een rijke, visuele ervaring.

Het ontwerp van de Gruizenstraat is ontstaan uit de opgehaalde wensen en behoeften van diverse doelgroepen. Actieve betrokkenheid van jongeren, buurtbewoners en andere belanghebbenden heeft geleid tot waardevolle inzichten in verschillende perspectieven en wensen. Dit heeft geresulteerd in een interactief ontwerp dat inspeelt op de dynamiek van de omgeving. Doordachte nudging-strategieën verleiden meer mensen om de Gruizenstraat te verkennen, met een uitnodigende entree door slimme plaatsing van de poort en het vloerontwerp. De rijke lokale historie wordt verteld door de samensmelting van toegangspoorten, het vloerontwerp en een boomprieel, resulterend in een charmant hofje midden in de stad. Ons ontwerp, genaamd Portaal, biedt ruimte voor ontspanning, recreatie, spel, educatie en programmering, zowel overdag als ‘s avonds. De Gruizenstraat straalt met een dynamische lichtbeleving, waardoor het een levendige ontmoetingsplaats wordt waar de gemeenschap samenkomt en waar voor elke doelgroep genoeg te beleven is.

                     

Het schetsontwerp is zorgvuldig uitgedacht, waarbij de functionele indeling en de integratie van diverse elementen een veelzijdige en waardevolle ervaring bieden aan alle gebruikers. De gewenste functionaliteiten zijn strategisch verdeeld volgens een overzichtelijk plan, waardoor elke gebruiker toegang heeft tot de voorzieningen. Deze functionaliteiten zijn bewust gemengd toegepast om een multifunctioneel gebruik van de Gruizenstraat te waarborgen, wat leidt tot ontmoetingen tussen verschillende doelgroepen en op natuurlijke wijze de sociale controle vergroot. Een belangrijk aspect van het ontwerp is het aanpakken van ongewenst gedrag in de Gruizenstraat, wat een bron van ergernis is voor omwonenden en ondernemers. Door de toepassing van een trompe l’oeil en een dynamische lichtbeleving in de avond wordt dit gedrag actief ontmoedigd. Ze nodigen uit tot intuïtief spelen, waar bezoekers zowel kort kunnen verblijven als een rondje kunnen lopen om het ontwerp te ontdekken. Het ontwerp bevat ook hellingen om de toegankelijkheid te waarborgen voor mensen met een fysieke beperking of ouders met kinderwagens, terwijl het tevens speelaanleidingen biedt. Tot slot zorgen de poorten voor windbreking, waardoor een knus hofje ontstaat dat het ontwerp omarmend en uitnodigend maakt. Dit draagt bij aan een aangename sfeer waar mensen graag samenkomen en genieten van de veelzijdige mogelijkheden die de Gruizenstraat te bieden heeft.

Educatie is geïntegreerd via tegeltableaus met verhalen over de historie van Sittard, waardoor de straat niet alleen functioneel is, maar ook een educatieve dimensie toevoegt. Enkele voorbeelden van educatieve tegeltableaus hieronder:

Portaal wordt ontworpen als een tijdloze schatkamer, waar de historische charme van 'Klein Venetië' tot leven komt en bezoekers worden uitgenodigd om te dwalen door de eeuwenoude verhalen die de stad vormen. Het water, dat ooit de aderen van Sittard doorkruiste en haar bijnaam "Klein Venetië" inspireerde, wordt nieuw leven ingeblazen als een centraal element van het ontwerp, waardoor een romantische en monumentale sfeer ontstaat die de ziel van de stad weerspiegelt.

En nu?

De gemeente heeft besloten het project niet voort te zetten