SOCIAL DESIGN: WAAR VEILIGHEID EN DESIGN ELKAAR ONTMOETEN

Almere Buiten werd door het station in tweeën gedeeld. Om deze delen beter met elkaar te verbinden, het veiligheidsgevoel in de onderdoorgang te vergroten en tegelijkertijd een unieke eyecatcher voor station Almere Buiten te creëren werd Arttenders gevraagd om een ontwerp te maken voor de onderdoorgangen

Het startpunt van het ontwerpproces bestond uit onderzoek naar de buurt, de gebruikers van het station en de belangen van de verschillende stakeholders in de nabije omgeving. "Wij ontwerpen met de samenleving in gedachten. Het ontwerp moet gebruikers met tegenstrijdige wensen [zoals bedrijven, steden en bewoners] bij elkaar brengen én een maatschappelijk vraagstuk oplossen. Tijdens dit proces vertalen we een vraagstuk direct naar een concrete oplossing; een super indrukwekkend uitziende oplossing bovendien. Zo maken we een langdurige en blijvende impact", aldus Faye Ellen, mede-oprichter van Arttenders.

Voor en met de lokale bewoners

Een groot aantal sleutelfiguren is betrokken geweest bij het ontwikkelproces om ervoor te zorgen dat het nieuwe ontwerp voldoet aan de wensen en eisen van alle bewoners en stakeholders. Onder andere een selecte groep van lokale ‘Buitenaren’, NS, Prorail, Gemeente Almere en de ondernemersvereniging zijn in verschillende stadia geconsulteerd.

In de samenstelling van het conceptteam is een beroep gedaan op lokaal ontwerptalent uit Almere. Via een Call for Interest, konden zij hun interesse tonen om samen met Arttenders een creatief concept voor de stationsonderdoorgangen te ontwikkelen. "De samenwerking met een kunstenaar is de kers op de taart van onze social design aanpak. Arttenders geeft eerst vorm aan de strategische en functionele kaders, waarna we samen met de kunstenaar een artistiek concept ontwikkelen dat aansluit bij het functionele vraagstuk. Het ontwerp, specifiek gemaakt voor deze plek, geeft het werk een unieke identiteit en draagt bij aan de storytelling", aldus Faye Ellen. Twee conceptteams, één met Daniel Stroomer (Nasepop) en één met het collectief venividimultiplex, deden een voorstel. Het ontwerp 'Lichtlucht' van Arttenders in samenwerking met venividimultiplex werd verkozen tot het beste ontwerp.

ARTISTIek CONCEPT

Met Lichtlucht worden de twee spoorwegonderdoorgangen met elkaar verbonden en omgetoverd tot een echte eyecatcher die de scheiding tussen de twee wijken zal overbruggen. De Lichtlucht lichtinstallatie brengt het bruisende buitengevoel terug naar het station en verlicht de hele onderdoorgang met een wolkenlucht, ook de donkerste delen.

“Door dynamische programmering van LED-lijnen kunnen we een strakblauwe lucht met witte wolken laten zien, een zonsondergang of een sterrenhemel. Zo wordt elk bezoek aan het station een unieke belevenis", aldus Joost van Bergen van venividimultiplex.

Lichtlucht is een interactief lichtkunstwerk, geïnspireerd, aangestuurd en gevoed door de natuur. Het werk trekt aandacht voor de natuur binnen een stedelijke omgeving, waar dit niet langer zo vanzelfsprekend is. Het kunstwerk speelt daarmee niet alleen in op het fijne gevoel van de natuur, maar ook op de kwetsbaarheid ervan.  Middels de dynamische programmering van de led-lijnen kan een helderblauwe lucht met witte wolken getoond worden, maar ook onweer, een zonsondergang of een sterrenhemel. Zo wordt het dak van de onderdoorgangen als het ware ‘geopend’ en herenigd met de natuur.  

Het werk speelt in op de krachtige mix van architectuur en kunst. Al vroeg in de geschiedenis werden plafonds in de spotlights gezet middels kunst. Denk aan de religieuze plafondschilderingen in kerken en kathedralen die nog altijd een must-see zijn. In de stationsarchitectuur van de jaren ’80, zoals station Almere Buiten, domineerde echter ruimtelijkheid, constructie en techniek. ‘Decoratie’ was hierbij ondergeschikt. Lichtontwerp Lichtlucht maakt van Station Almere Buiten een meer aantrekkelijke en inspirerende bestemming. Jaren ’80 architectuur en hedendaagse licht installaties gaan hierbij hand in hand en spelen in op overkoepelende thema’s als licht, lucht en ruimte.

STEDELIJKE VERNIEUWING ALMERE BUITEN CENTRUM

Lichtlucht is onderdeel van een grotere ambitie van Almere Buiten Centrum; een omvangrijk vierjarig stadsvernieuwingsplan. Hilde van Garderen, voormalig wethouder openbare ruimte, kunst en cultuur en stedelijke ontwikkeling van Almere: "Ik ben er trots op dat dit ontwerp voor de spooronderdoorgang onderdeel is van de stedelijke vernieuwing van Centrum Almere Buiten. Samen met lokale partners werken we er hard aan om het centrum weer aantrekkelijk en toekomstbestendig te maken voor bewoners, ondernemers en bezoekers. En met dit unieke ontwerp wordt het centrum zeker een stuk opvallender!"

VAN ONTWERP NAAR OPLEVERING

In samenwerking met HELIC B.V. en 100%FAT, maar ook met de (licht)experts van NS en Prorail werd gezocht naar de beste installatiewijze. Dit was een complexe opgave, omdat de trein natuurlijk met volle vaart over de onderdoorgang heen raast en dit specifieke uitdagingen met zich meebrengt. Na een uitgebreide technische realisatie staat het lichtkunstwerk nu eindelijk aan! Kom jij binnenkort luchten spotten?