Museumkwartier Vlaardingen
- Titel Museumkwartier Vlaardingen
- Ontwerpend onderzoek
- Arttenders
- Ontwerp
- Arttenders × Martijntje Cornelia & Arttenders × Laura Ketting
- Opdrachtgever
- Gemeente Vlaardingen
- Locatie
- Museumkwartier, Vlaardingen
In het hart van Vlaardingen krijgt de openbare ruimte een nieuwe betekenis. Het voormalig Visserijcentrum transformeert tot Het Museumkwartier, een plek waar historie en vernieuwing samenkomen. Op deze unieke locatie, omringd door de karakteristieke panden aan de Westhavenkade, ontstaat een dynamische, stadse omgeving. Hier wordt niet alleen gewoond, maar ook geleefd – met eigentijdse architectuur, levendige straten en een openbare ruimte die de rijke identiteit van Vlaardingen ademt.
Deze gebiedsontwikkeling biedt een unieke kans om de openbare ruimte te verrijken met kunstwerken die de gemeenschap centraal stellen en de rijke storytelling van Vlaardingen versterken. Arttenders is gevraagd om middels ontwerpend onderzoek tot toegepaste kunstwerken te komen met als doel de identiteit van de wijk te versterken en een verbinding te maken tussen bewoners, bezoekers en de historie van het gebied. Door een proces van participatie, ontwerp en productie krijgt de plek een betekenisvolle en eigentijdse invulling die past bij haar verleden en toekomst.
ontwerpend onderzoek
In de eerste fase verdiepen we ons in de identiteit van Vlaardingen door bestaande kennis en eigen onderzoek te combineren. We brengen de historische, sociale en culturele kenmerken van het gebied in kaart om te begrijpen welke verhalen en waarden de basis vormen voor het ontwerp. Tijdens een interactieve werksessie kregen bewoners, lokale organisaties en andere betrokkenen de ruimte om hun perspectieven en wensen te delen. Dit gezamenlijke gesprek helpt bij het formuleren van een gedeelde visie op de kunstwerken en hun rol binnen de stedelijke omgeving. De inzichten uit deze sessie worden vertaald naar een gerichte ontwerpuitvraag, die de basis vormt voor de artistieke invulling. Lokale makers worden aan het ontwerpteam toegevoegd om de verbinding met de plek te versterken en de verhalen van de gemeenschap zichtbaar te maken. Dit resulteert in drie kunstwerken op strategische locaties, waaronder twee in de groenpockets van de Sprijsteeg en de Haring & Zoutsteeg en een bij de voetgangersentree aan de Touwbaan-zijde.
Co-creëren
Gesprekken met lokale experts
In ons onderzoek zochten we naar belangrijke thema’s uit de geschiedenis van Vlaardingen en specifieke verhalen die daarbij horen. Om deze in kaart te brengen zijn we in gesprek gegaan met een aantal lokale experts die vanuit verschillende invalshoeken en specialiteiten verschillende punten konden belichten. Zo raadpleegden wij het stadsarchief, bezochten Museum Vlaardingen, en spraken wij de stadsarchivaris, twee deskundigen van het visserijverleden, een historicus met specialisatie in de vrouwelijke geschiedenis van Vlaardingen en een meubelfabriek eigenaar over de industriële geschiedenis van Vlaardingen.
In combinatie met literatuur en rapportages die we hebben doorgenomen, vormden deze gesprekken al een gedetailleerd beeld van Vlaardingse geschiedenis en mogelijke verhalen die door middel van toegepaste kunst verbonden kunnen worden.
Workshop
Voor een groep van nieuwe bewoners van het Museumkwartier, betrokkenen uit de stad en experts van de geschiedenis en gebiedsontwikkeling hebben we in cultuurcentrum Kade40 een co-creatie workshop georganiseerd. De deelnemers deelden hierin wat ze waardevol vonden aan (de omgeving van) het Museumkwartier, wat er behouden zou moeten worden en wat ze juist graag in de toekomst zouden willen toevoegen. De meest genoemde waarden zijn gevat in onderstaand waardenkader. Aan dit waardenkader zal gedurende het gehele ontwerpproces getoetst worden. Er was een sterke waardering voor de historische waarde van de haven en het Museumkwartier samen met de wens om leefbaarheid en ontmoeting in het gebied te behouden maar ook te verbeteren.
In het tweede deel van de workshop werden deelnemers gevraagd om na te denken over persoonlijke herinneringen en verhalen uit het Museumkwartier en Vlaardingen. Hiermee kon er gezamenlijk een rijkelijk gevulde tijdlijn gemaakt worden. In gesprekken met de groep en door verbindingen te leggen tussen verschillende gebeurtenissen op de tijdlijn doken we in de storytelling van het Museumkwartier en Vlaardingen in het algemeen. De unieke anekdotes, quotes en verhaallijnen die we hiermee opgehaald hebben vormen de basis voor de ontwerpen die we gaan maken voor de toegepaste kunstwerken.
Call for interest
De inzichten zullen worden vertaald naar drie toegepaste kunstwerken op strategische plekken in het Museumkwartier door het ontwerpteam van Arttenders in samenwerking met creatieve makers met een binding met Vlaardingen. Daarvoor is een Call for Interest gelanceerd, waarmee makers uit de regio worden uitgenodigd om zich aan te sluiten bij het ontwerpteam. Deze Call for Interest was open voor aanmeldingen van 3 tot en met 18 juni.
Na een grondige beoordeling van alle aanmeldingen, hebben wij een diverse voorselectie met meerdere kanshebbers samengesteld. Vervolgens zijn er in overleg met de gemeente twee kunstenaars geselecteerd om met ons te gaan ontwerpen. Samen hebben wij vooral gezocht naar een passende en kenmerkende signatuur, die een sprankelende gelaagde vertaling van de rijke lokale historie kunnen maken. Zo is er uiteindelijk gekozen voor de kunstenaars Martijntje Cornelia en Laura Ketting.
Martijntje Cornelia is een kunstenaar uit Vlaardingen die kunst maakt van tot de verbeelding sprekende materialen. Zo maakt ze kleurrijke beelden, sieraden en kunstwerken die gaan over verandering en vergankelijkheid.
Laura Ketting is een kunstenaar en grafisch ontwerper uit Rotterdam. Ze maakt zwart-witte kunst met letters en vormen, vaak geïnspireerd door aanzichten in de openbare ruimte, waarmee ze speelt met hoe je naar tekst en beeld kijkt.
Ontwerpen & Stemming
Samen met kunstenaars Martijntje Cornelia en Laura Ketting zijn drie toegepaste kunstwerken ontwikkeld die direct verbonden zijn met de plek, de historie en de inwoners van Vlaardingen. Omwonenden en andere betrokkenen zijn actief meegenomen in het proces en hebben hun stem kunnen uitbrengen op de kleurstellingen van de ontwerpen.
‘De ballen van Vlaardingen’ (Arttenders x Martijntje Cornelia)
Dit ontwerp is geïnspireerd op de Grote Kerk van Vlaardingen en verwijst naar de traditie van de ballen die aan de kerktoren werden gehesen om de terugkeer van de haringloggers aan te kondigen. Daarnaast benadrukt het werk de rol van de vrouwen die in moeilijke tijden een sociaal vangnet vormden voor elkaar. De parelmoer bal, het touw en de stoel verwijzen naar de haringvisserij, de touwslagerij en de nettenboetsters. Uit twee kleurvarianten koos 64 procent van de stemmers voor de pastelkleurige versie.
‘Van Hieruit’ (Arttenders x Laura Ketting)
Dit ontwerp viert de sociale waarden van Vlaardingen, met ontmoeting, saamhorigheid en festiviteiten als uitgangspunt. Het object is geïnspireerd op de vorm van een springkussen, als symbool voor levendige bijeenkomsten. Het oppervlak is voorzien van een speciaal Vlaardings alfabet dat is ontwikkeld uit iconen van de stad. Daarop staat de dichtregel “Van Hieruit naar ’t Oft naar ’t Oofd”, een verwijzing naar de historische wandelroute waar generaties elkaar ontmoetten en herinneringen deelden. Uit de twee varianten koos 70 procent van de stemmers voor de roodbruine uitvoering.
En nu?
De gekozen kleurstellingen vormen het uitgangspunt voor de verdere uitwerking en productie van de kunstwerken. In de komende periode worden de ontwerpen in samenwerking met de kunstenaars, de gemeente en lokale partners gerealiseerd. Na voltooiing zullen de kunstwerken een blijvende plek krijgen in het hart van Vlaardingen, waar zij de verhalen en identiteit van de stad zichtbaar en beleefbaar maken.