Image

Rotterdam Onbeperkt

  • Titel
    • Rotterdam Onbeperkt
  • Onderzoek & Productie
    • Arttenders & Social Snackbar
  • Opdrachtgevers
    • Rotterdam Onbeperkt - Gemeente Rotterdam
  • Soort project
    • Onderzoek & Strategie
  • Locatie
    • Rotterdam

In een stad zoals Rotterdam zou iedereen, ongeacht iemands achtergrond of beperking, de vrijheid moeten hebben om gebruik te maken van de openbare ruimte. Toch is toegankelijkheid tot op de dag van vandaag nog steeds niet vanzelfsprekend voor iedereen. De gemeente Rotterdam heeft Social Snackbar en Arttenders ingeschakeld om een participatie- en ontwerpend onderzoekstraject te faciliteren dat de behoeften op het gebied van toegankelijkheid in kaart brengt. 

Aanleiding

De aanleiding voor dit project is de samenwerking van Dura Vermeer en de Gemeente Rotterdam voor de ontwikkeling van een beweegvriendelijke plek in de stad. Gedurende dit proces bleek de beschikbare informatie over duidelijke en toepasbare toegankelijkheidsrichtlijnen beperkt te zijn. Deze lijsten van opsommingen missen de argumentatie achter een richtlijn; wanneer en waarom pas je deze toe? Arttenders moet een menselijk perspectief geven aan de richtlijnen, waardoor ook de urgentie van toegankelijkheid wordt onderstreept. We laten mensen die de uitdagingen in de openbare ruimte ervaren aan het woord en nemen de bevindingen mee in een advies. In dit onderzoek richten we ons op groepen die aanzienlijke belemmeringen ervaren in de openbare ruimte door een visuele- of mobiliteitsbeperking. Beide processen begonnen met een analyse van beschikbare kennis over toegankelijkheid. Vervolgens hebben we via diepte-interviews persoonlijke ervaringen en inzichten verzameld door te praten met mensen uit verschillende leeftijdscategorieën die gebruikmaken van diverse hulpmiddelen. Naast de interviews hebben we interactieve sessies georganiseerd, waarin we samen met de betrokkenen toewerkten naar concrete voorstellen voor het ontwerp van een toegankelijkere openbare ruimte.

Proces

Image

Het onderzoek begon met het verkennen van bestaande informatie rondom toegankelijkheid, zoals het VN-Verdrag Handicap, wet op beperkingen en discriminatie en lokale initiatieven in gemeenten zoals Rotterdam, Den Haag en Stein. Daarna zijn er diepte-interviews gehouden met experts op het gebied van toegankelijkheid en openbare ruimte, evenals met ervaringsdeskundigen met een mobiliteitsbeperking en een visuele beperking. Hun verhalen zijn verwerkt in een publicatie en hun inzichten zijn meegenomen in het uiteindelijke Handboek voor de toegankelijke openbare ruimte.

Daarnaast hebben we twee co-creatie sessies georganiseerd, waarin mobiliteit ervaringsdeskundigen hun ervaringen deelden en schetsend nadachten over een programma om de toegankelijkheid in de stad te verbeteren. Tijdens de ontwerpsessie met visuele ervaringsdeskundige tekende een industrieel ontwerper mee, om zo de concepten visueel vorm te geven. Als aanvulling hebben we ons aangesloten bij twee stadswandelingen. We zijn op pad gegaan met een groep ouderen in een rolstoel om beter te begrijpen hoe het is om dagelijks met mobiliteitsbeperkingen te navigeren en hebben we tijdens de zintuiglijke stadswandeling kort mogen ervaren hoe het is om je met een visuele beperking te begeven in de openbare ruimte. Deze samenwerking resulteerde in een advies dat bestaat uit drie belangrijke schakels: ontwerp, beheer en praktijk. Deze schakels vormen volgens ons de sleutel tot een structurele verbetering van de toegankelijkheid in de openbare ruimte – een verandering die we alleen samen kunnen realiseren.

Onderzoek

INTERVIEWS

Een belangrijk onderdeel van dit onderzoek, zijn de interviews met ervaringsdeskundigen en experts. Wij hebben meerdere ervaringsdeskundigen uit verschillende generaties gesproken. Hun ervaringen, belangen en wensen gaven ons waardevolle inzichten. De stem van de ervaringsdeskundigen is aangevuld met inzichten van experts op het gebied van toegankelijkheid. De experts brengen unieke kennis uit hun vakgebied mee, waardoor zowel algemene aanbevelingen als specifieke bevindingen over toegankelijkheid binnen de openbare ruimte verbeterd kunnen worden.

Eerder brachten wij ook een publicatie uit waarin hun persoonlijke verhalen zijn te lezen. 'De (on)beperkte stad' vormt de eerste mijlpaal van ons bredere onderzoek en is bedoeld om mensen bewust te maken van de problematiek van de openbare ruimte voor mensen met een mobiliteitsbeperking, te inspireren en aan te zetten tot actie om gezamenlijk te werken aan een onbeperkte stad.

Image
Image

In de praktijk

Tijdens diverse workshops zijn de ervaringen en uitdagingen in de openbare ruimte van personen met verschillende mobiliteitsbeperkingen besproken. De deelnemers bespraken welke keuzes in de huidige inrichting van de openbare ruimte hen helpen, en waar verbetering mogelijk is. Met deze toegepaste aanpassingen (het programma) ontstaat een beeld van een toegankelijke openbare ruimte.

Image
Image
Image

'Van Ervaring naar Programma' met focusgroep
Tijdens deze workshop met een focusgroep van volwassenen met een mobiele beperking, bleek men in de huidige openbare ruimte tevreden met de stoplichten die langer op groen staan, de bredere stoepen en parkeergelegenheid. Er is verbetering nodig bij verzakte grond naast trambanen en er is veel overlast door obstakels zoals fietsen of lantaarnpalen op stoepen en doorgangen. Er is behoefte aan meer zitgelegenheid en openbare toiletten en er is een wens voor informatievoorziening over/bewegwijzering naar dergelijke faciliteiten. Deze verschillende ervaringen en inzichten werden vervolgens toegepast op een tekening van Rotterdams straatbeeld.

Image
Image
Image

'Van Ervaring naar Programma' op de Mytylschool
Een tweede workshop was bij bij de Mytylschool in Rotterdam, een school voor kinderen met een beperking. De leerlingen gaven aan dat de meeste trapliften, roltrappen en liften in de stad goed functioneren. De brede stoepen en parkeergelegenheid worden ook als prettig ervaren. Sommige leerlingen vinden uitdagingen juist leuk en vinden het niet erg om om hulp te vragen als dat nodig is. Minder tevreden waren ze over slecht onderhouden openbare ruimtes met veel loszittende tegels en obstakels op straat. Andere gebruikers zijn zich vaak onvoldoende bewust van de overlast die ze veroorzaken door bijvoorbeeld fietsen, scooters of auto's op stoepen of hellingen te plaatsen. Daarnaast is er een wens naar meer zitgelegenheden. Deze verschillende ervaringen en inzichten werden vervolgens toegepast op een tekening van een park en een sportcampus.

Ontwerpsessie met 'Anders Bekeken'
De ontwerpsessie met de oprichters van Anders Bekeken, Kim, Claudia, en Rosaly, delen via Instagram en YouTube hun persoonlijke ervaringen met het leven met een visuele beperking. In hun creatieve sessie hebben ze besproken hoe speeltuinen toegankelijker kunnen worden voor kinderen met visuele beperkingen. Ze deelden dat kleine, voorspelbare speeltuinen veiliger en prettiger zijn dan grote, drukke speeltuinen. Uitdagingen zoals bewegende speeltoestellen en onoplettende bezoekers vormen een risico.

Ze stelden voor om speeltuinen toegankelijker te maken door tactiele en auditieve speelobjecten toe te voegen, duidelijke zonering met kleurcontrasten, braille-informatie en veilige routes naar de speeltuin. Het gebruik van zachte heggen en strategisch geplaatste bankjes voor ouders met visuele beperkingen werd ook als belangrijk aangeduid.

Daarnaast bespraken ze hoe moeilijk het is om in stedelijke openbare ruimten af te spreken vanwege overmatige prikkels, en benadrukten ze de noodzaak van veilige uitlaatplekken voor hulphonden.

Image

wandelingen

Gelukswandeling
Gelukswandelingen worden georganiseerd door Misja Immink om ouderen uit verzorgingstehuizen een mooie dag in de buitenlucht te geven. Samen met vrijwilligers gaat hij op zoek naar geluk in de openbare ruimte tijdens een twee tot drie uur durende wandeling met bijzondere activiteiten en ontmoetingen.

Arttenders heeft twee van Misja’s wandelingen met de ouderen van woonzorgcentrum Laurens de Schans bijgewoond. Dit is een verzorgingstehuis voor ouderen met somatische klachten in de Rotterdamse wijk Delfshaven. Het doel van onze deelname aan deze wandeling was om zelf te ervaren hoe het is om als begeleider met een rolstoel door Rotterdam te bewegen. Dit is een aanvulling op onze gesprekken met ervaringsdeskundigen en experts. Tijdens de wandeling hebben we ook gesproken met de ouderen over hun ervaringen in de openbare ruimte.

Image
Image
Image

Zintuigelijke stadswandeling

Image
Image
Image

En nu?

De ervaringen en inzichten die wij met betrekking tot mensen met een mobiele beperking hebben verzameld gedurende ons proces, zullen worden verwerkt in een inspiratieboek en een beargumenteerde ontwerpleidraad met menselijk perspectief. Daarin reflecteren we op alle bevindingen en geven we advies gericht op de toegankelijkheid binnen ontwerp, beheer en gebruik van de openbare ruimte. Deze documentatie zal ook openbaar gemaakt worden, zodat de kennis gedeeld kan worden.Houd voor updates hierover deze pagina in de gaten!